با درود و سلام به دوستان عزیز و گرامی. امیدوارم که در تمامی مراحل زندگی موفق و پیروز باشید. چندی پیش با یکی از دوستان گرامی در مورد چگونگی بروز کاکل در بعضی کبوتر‌ها گفتگوئی داشتیم. این گفتگو انگیزه ائ شد تا این مقاله کوتاه را بنویسم. امیدوارم که مورد توجه دوستان قرار بگیرد.
این سوال برای ما همیشه وجود دارد که کاکل پر زور چیست و چگونه به وجود میاید؟ چرا وقتی یک کبوتر کاکلی را با یک کبوتربدون کاکل تن می‌کنیم لزوما جوجه‌های کاکلی نمیگیریم؟به همین دلیل من یک سری تحقیقات اولیه در رابطه با ژنتیک کاکل کبوتر انجام دادم که نتیجه آن را در اینجا به حضورتان میرسانم. متأسفانه من نتوانستم یک مقاله جامع در این مورد پیدا کنم، اما با سر کشیدن به سایت‌ها و نوشتهای مختلف توانستم این مقاله کوتاه را بنویسم. این نوشته را تقدیم به دوستان عزیز مخصوصاً امیر خان که مشوق من برای گردآوری این مطلب بودند می کنم.
وقتی که ما در مورد ژن کبوتر صحبت می‌کنیم منبع قیاس ما کبوتر وحشی یا چاهی میباشد. ژن کاکل یک ژن مغلوب میباشد که به جنسیت کبوتر بستگی ندارد. یعنی احتمال بروز آن هم در ماده و هم در نر یکسان است. بعضی از ژن‌ها به جنسیت بستگی دارند و علائم آنها فقط در جنسیت خاصی دیده میشوند. به این معنی که با دیدن این علائم میتوانید جنسیت ان جاندار را پیدا کنید. مثلا دم بلند و شفاف فقط متعلق به خروس میباشد پس ژن شفافیت و بلندی دم یک ژن جنسی میباشد. این مساله در مورد کاکل صدق نمیکند. کاکل اولین بار بصورت یک جهش ژنتیکی در کبوتر اولیه بوجود آمد که خوشبختانه از چشم دوستداران این پرنده پنهان نماند. جهش ژنتیکی به معنی بروز یک پدیده جدید در یک جاندار است بطوریکه همنوعان آن جاندار از آن مبرا باشند.
اینطور بنظر می‌رسد که اولین بار داروین در مورد ژنتیک کبوتر که کاکل را هم در بر می‌گیرد تحقیقات گسترده‌ای انجام داده است. او یک کبوتر جغد آلمانی German Owl را با یک کبوتر یخ Ice Pigeon جفت کرد و نتایج خاصی بدست آورد. او این دو نژاد را به این دلایل انتخاب کرد.
۱- کبوتر جغد آلمانی دارای فر در سینه، کاکل، نوک ریز و چشمان سفید است و همیشه بصورت پشتدار یافت میشود.
۲- کبوتر یخ یک رنگ (سبز بدون خط)، دارای چشمانی سیاه و نوکی بلند است و همیشه به اینصورت یافت میشود.
۳- این دو نژاد برای سالیان سال همواره به اینصورت وجود داشته و دیده شده اند پس از نظر نژادی بسیار خالص هستند.
۴- هر دوی آنها کلا با هم تفاوت دارند.
۵- کبوتر یخ بسیار نزدیک به کبوتر وحشی که منبع قیاس است میباشد.
نتیجه این جفت گیری ۲ جوجه بود. یکی به رنگ سبز معمولی و دیگری به رنگ سبز کمرنگ. هیچ کدام از آنها نه کاکل ، نه فر سینه داشتند. این مساله نشانگر این بود که کاکل یک ژن مغلوب میباشد. این جوجه‌ها F1 به معنی نسل اول شناخته میشوند. او سپس این دو جوجه را برای اطمینان از مغلوب بودن این ژن ها با هم تن کرد که نسل F2 بوجود آمد. جالب توجه این بود که. جوجه‌های حاصله از این جفتگیری( F2) دارای کاکل شدند.
ژن مغلوب بصورت یک ژن نهفته(ژن نهفته ژنیست که ما نمیتوانیم آنرا ببینیم در این مورد، کبوتر ما بدون کاکل میباشد) عمل می‌کند. به این معنی که تا شرایط برایش مهیا نشود بروز نمیکند. این ژن نهفته میتواند تا حتی ۱۰ نسل به عقب برگردد. به این معنی که این ژن میتواند تا ۱۰ نسل بصورت نهفته باشد و خود را نشان ندهد. برای همین است که بعضی اوقات از ۲ کبوتر بدون کاکل که ما به حتم اطمینان داریم که تا چند نسل پشت آنها کاکلی نبوده اند جوجه‌های کاکلی میگیریم که به اصطلاح کبوتر بازی به آن "پر زور" میگوییم. برای بروز این ژن، ما حداقل به ۲ ژن مغلوب در ۲ پرنده نیاز داریم. ژن نهفته امکان دارد که در بعضی موآرد فقط در یک جوجه بروز کند و در دیگری نهفته بماند. پس به این ترتیب پر زوری، یک برخورد ساده ۲ ژن نهفته میباشد. یعنی حتی اگر یکی از جوجه‌های شما کاکلی شد به این معنیست هم پدر و هم مادر آن جوجه دارای این ژن هستند حتی اگر خودشان هم کاکل نداشته باشند. و آنها این ژن را به تمام جوجه ها انتقال میدهند. این ژن در بعضی‌‌ها بروز میدهد و در بعضی دیگر نهفته میماند.
برای درک بهتر این مطلب من سعی خواهم کرد که تمام حالات موجود را فهرست وار متذکر بزنم.
۱- نر حامل ژن نهفته + ماده بدون ژن =جوجه‌های بدون کاکل
۲- ماده حامل ژن نهفته + نر بدون ژن = جوجه‌های بدون کاکل
۳- نر حامل ژن نهفته + ماده حامل ژن نهفته = ۵۰% از جوجه‌ها کاکلی
۴- نر کاکلی + ماده بدون ژن نهفته = جوجه‌های بدون کاکل
۵- ماده کاکلی + نر بدون ژن نهفته = جوجه‌های بدون کاکل
۶- نر کاکلی + ماده حامل ژن نهفته = ۷۵% جوجه‌ها کاکلی
۷- ماده کاکلی + نر حامل ژن نهفته = ۷۵% جوجه‌ها کاکلی
۸- نر کاکلی + ماده کاکلی = ۱۰۰٪ جوجه‌ها کاکلی
۲۵% جوجه هائی که از موارد ۱ و ۲ بوجود می‌آیند (f۱) حامل ژن کاکل میباشند و تنها طریقی که میتوان به آن پی برد جفت کردن آن جوجه ها با یک کبوتر کاکلی یا حامل ژن کاکل میباشد. اگر حتی یکی از جوجه های حاصله (f۲) کاکلی بود آن کبوتر شما (f۱)صد در صد حامل ژن کاکل است.
جوجه های بدون کاکل که از مورد ۳ بوجود می‌آیند حامل این ژن خواهند بود.
۵۰% جوجه های که از موارد ۴ و ۵ بوجود می‌آیند (f۱) حامل ژن کاکل میباشند و تنها طریقی که میتوان به آن پی برد جفت کردن آن جوجه ها با یک کبوتر کاکلی یا حامل ژن کاکل میباشد. اگر حتی یکی از جوجه های حاصله (f۲) کاکلی بود آن کبوتر شما (f۱)صد در صد حامل ژن کاکل است.
جوجه های بدون کاکل که از موارد ۶ و ۷ بوجود می‌آیند حامل این ژن خواهند بود.
دیروز بر حسب اتفاق که در بین سایت‌های مختلف می‌گشتم به این موضوع بر خوردم که ۲ نفر از دکتران ژنتیک موفق شده اند که ژن کاکل غالب را در یک نژاد خاص کبوتر پیدا کنند که متأسفانه با وجود در خواست مکرر نویسنده آن مقاله تا به آن تاریخ آنها حاضر نشده بودند که در مورد چگونگی این ژن غالب توضیحی به ایشان برای روشن کردن اذهان عمومی بدهند. به هر حال ما به این بسنده می‌کنیم تا روزی که نتایج جدید بیرون بیایند.